Wat is de oorzaak van de pijn bij artrose?
Artrose is een van de meest voorkomende gewrichtsaandoeningen ter wereld waar veel mensen last van hebben. Artrose is primair een aandoening van het kraakbeen. Maar wat maakt artrose eigenlijk zo pijnlijk? Lange tijd dachten we dat de pijn puur veroorzaakt werd door slijtage van het kraakbeen, maar inmiddels weten we dat het een stuk complexer ligt. Het kraakbeen zelf heeft geen bloed en zenuwvoorziening dus kan geen pijnprikkel overdragen aan het brein. In deze blog duiken we dieper in de oorzaken van pijn bij artrose en laten we zien dat de pijn niet alleen vanuit het gewricht zelf komt, maar ook wordt beïnvloed door ons brein.
Pijn bij artrose: meer dan slijtage alleen
Vroeger werd aangenomen dat kraakbeenverlies de belangrijkste oorzaak van pijn was bij artrose. Bij artrose raakt het kraakbeen beschadigd en is er naar verloop van tijd geen demping meer in het gewricht. Hier doet zich echter een interessant fenomeen voor: namelijk het kraakbeen heeft geen bloedvaten of zenuwen. Dit betekent dat kraakbeen zelf geen pijn kan veroorzaken. De pijn komt dus uit andere delen van het gewricht, zoals:
- Het synovium (gewrichtsslijmvlies)
- Het bot onder het kraakbeen
- Omliggende weefsels zoals spieren, pezen en ligamenten
De rol van het brein in pijnbeleving
Vaak is er zelfs een groot verschil tussen hoeveel pijn iemand ervaart en wat er te zien is op een röntgenfoto of scan. Dit heeft geleid tot meer onderzoek naar hoe ons brein pijn waarneemt bij artrose. Onze hersenen spelen dus een grote rol in hoe we pijn ervaren. Onderzoek met functionele MRI’s (fMRI) laat zien dat meerdere hersengebieden betrokken zijn bij het verwerken van pijnprikkels. Dit kan verklaren waarom sommige mensen intense pijn ervaren, terwijl er weinig zichtbare schade aan hun gewrichten is. Maar ook waarom anderen met relatief veel gewrichtsschade weinig pijn kunnen ervaren. Dit wordt beïnvloed door wat we centrale pijnverwerking noemen: hoe het brein signalen van pijn interpreteert en verwerkt.
Neuro-imaging technieken, zoals fMRI, helpen onderzoekers beter te begrijpen hoe ons brein reageert op chronische pijn. Bij mensen met artrose is gebleken dat niet alleen de gewrichtsschade zelf bijdraagt aan de pijn, maar dat ook de manier waarop het brein deze pijnsignalen verwerkt een rol speelt.
Moleculen die een rol spelen bij artrose
Naast de betrokkenheid van het brein, spelen ook moleculen een belangrijke rol in de pijnbeleving bij artrose. Ontstekingsstoffen zoals prostaglandinen en cytokines activeren pijnreceptoren in het gewricht en omliggende weefsels. Dit leidt tot pijn en ontsteking. Daarnaast kan het lichaam tijdens een chronische aandoening, zoals artrose, gevoeliger worden voor pijnprikkels, een proces dat hyperalgesie wordt genoemd. Dit houdt in dat je meer pijn ervaart dan normaal, zelfs bij lichte prikkels.
Een andere belangrijke ontdekking is de rol van nerve growth factor (NGF). Dit molecuul speelt een cruciale rol in de overleving van zenuwcellen, maar kan ook bijdragen aan het gevoeliger maken van pijnreceptoren in het gewricht. Veelbelovende resultaten uit onderzoek naar NGF-remmers bieden hoop als wellicht een nieuwe benadering voor de behandeling van artrose klachten.
Beenmerg Laesies bij klachten van knie artrose
Met beeldvormingstechnieken zoals MRI kunnen we meer zien dan alleen kraakbeenschade. Een van de belangrijkste ontdekkingen van de afgelopen jaren zijn beenmerglesies (BML’s) in gewrichten met artrose. Dit zijn veranderingen in het bot net onder het kraakbeen en zijn vaak zichtbaar op MRI-scans van mensen met pijnlijke gewrichten en knie artrose.
Uit onderzoek blijkt dat 77,5% van de mensen met pijnlijke knieën deze beenmerg laesies hebben, terwijl dit bij mensen zonder knieklachten slechts 30% is. Deze laesies kunnen ontstaan door directe schade, zoals een ongeluk, maar ook door langdurige overbelasting van het gewricht. Deze beenmerg laesies kunnen niet alleen pijn veroorzaken, maar ook toekomstige kraakbeenschade voorspellen bij mensen met artrose.
Synovitis: de ontsteking die pijn veroorzaakt
Synovitis is een ontsteking van het gewrichtsslijmvlies, en komt veel voor bij mensen met artrose. Een ander onderzoek laat zien dat 89,2% van de mensen met artrose in de knieën synovitis heeft. Deze ontsteking hangt sterk samen met de hoeveelheid pijn die iemand ervaart. Hoe meer synovitis ofwel ontsteking, hoe meer pijn ervaren wordt in de knie. Dit is een belangrijke oorzaak van de pijn bij artrose en biedt aanknopingspunten voor de behandeling en hoe we met deze klachten van artrose moeten omgaan.
Synovitis in de knie is een ontsteking van het synoviale membraan, dat het binnenste van het kniegewricht bekleedt. Deze ontsteking kan leiden tot zwelling, pijn en verminderde mobiliteit van het gewricht. De behandeling van synovitis kan variëren, afhankelijk van de ernst van de symptomen en de onderliggende oorzaak, zoals trauma, overbelasting, of onderliggende aandoeningen zoals artrose of reumatoïde artritis.
Behandelopties voor synovitis in de knie
- Rust en immobilisatie
In een meer acute fase kan het nodig zijn om de knie rust te geven en overmatige belasting te vermijden. Dit kan inhouden dat tijdelijke bepaalde activiteiten beperkt moeten worden en eventueel een brace of krukken gebruikt om de knie te ontlasten.
2.Medicatie
-
- Ontstekingsremmers (NSAID’s): Medicijnen zoals ibuprofen of diclofenac kunnen helpen om de ontsteking en pijn te verminderen.
- Corticosteroïdeninjecties: In sommige gevallen kan een injectie in de knie met corticosteroïden worden gegeven om de ontsteking snel en effectief te verminderen.
3.Fysiotherapie
Fysiotherapie speelt een cruciale rol in de behandeling van synovitis, vooral na de acute fase om mobiliteit en functie te herstellen en verdere problemen te voorkomen. Mogelijke interventies zijn:
-
-
- Oefentherapie:
- Mobilisatie-oefeningen: Om stijfheid te verminderen en de bewegingsvrijheid van het gewricht te herstellen.
- Spierversterking: Het versterken van de omliggende spieren, met name de quadriceps en hamstrings, kan de knie stabiliseren en verdere overbelasting voorkomen.
- Manuele therapie: Mobilisatie van het gewricht kan helpen om de gewrichtsfunctie te verbeteren en de pijn te verminderen.
- Oefentherapie:
-
Fysiotherapie speelt een essentiële rol in zowel de acute als de revalidatiefase van synovitis. Het richt zich niet alleen op het verminderen van de symptomen, maar ook op het voorkomen van herhaling door het versterken van de knie, het verbeteren van de bewegingspatronen en het adviseren van de patiënt over gewichtsbeheer of aanpassing van activiteiten. Bij chronische synovitis, zoals bij artrose, kan fysiotherapie ook helpen om de functie te behouden en de kwaliteit van leven te verbeteren, door middel van een langdurig oefenprogramma en andere conservatieve maatregelen.
Wat kun je doen? – Praktisch advies van Vief Leven Tilburg
Het begrijpen van de complexe processen achter pijn bij artrose, zowel in het gewricht als in het brein, opent nieuwe deuren voor de behandeling van deze pijn. Het inzicht dat pijn niet alleen wordt veroorzaakt door ontsteking en gewrichtsschade, maar ook door veranderingen in de hersenen en zenuwbanen geeft mogelijkheden in het behandelen van artrose.
Bij Vief Leven Tilburg begrijpen we dat leven met artrose een uitdaging kan zijn, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om je pijn te verminderen en je kwaliteit van leven te verbeteren. Het belangrijkste is om actief aan de slag te gaan met jouw klachten:
- Blijf bewegen op een verantwoorde manier. Zelfs bij pijn is het belangrijk om het gewricht in beweging te houden. Probeer lichte activiteiten zoals wandelen, zwemmen of fietsen. Overleg altijd met een fysiotherapeut om een geschikt oefenprogramma op te stellen.
- Maak gebruik van fysiotherapie. Fysiotherapie kan helpen om spierkracht op te bouwen, de stabiliteit van je gewricht te verbeteren en je te begeleiden met gerichte oefeningen. Dit kan voorkomen dat de klachten verergeren.
- Overweeg ontstekingsremmende maatregelen. Naast beweging kun je met je huisarts overleggen over de inzet van ontstekingsremmers om de klachten te laten afnemen zodat je op een verantwoorde manier weer kan starten met gepaste beweging.
- Luister naar je lichaam. Respecteer de signalen die je lichaam geeft. Overbelasting kan leiden tot verergering van klachten, dus wees alert en pas je activiteiten aan wanneer nodig.
Heb je nog vragen of behoefte aan begeleiding? Neem contact op met een fysiotherapeut van Vief Leven Tilburg. Samen maken we een plan om je weer zo goed mogelijk te laten bewegen en je pijn te verminderen!
Ruben Luijkx
Founder Vief leven
Als oprichter van Vief leven met artrose en ondernemer zijn we met onze praktijk vastberaden om een positieve impact te hebben op de maatschappij met het bieden van mensgerichte zorg. Met Vief leven met artrose streven we naar laagdrempelige fysiotherapie met een hoge kwaliteit en toegankelijk voor iedereen.
Ik geloof sterk in het begrijpen van de unieke doelen en behoeften van mensen met artrose gerelateerde klachten. Vief leven is een vetrouwde omgeving waarin deze doelstellingen behaald kunnen worden.
Vief Leven
Met Vief Leven willen we mensen met artrose voorzien van kracht en kennis om zo weer grip te krijgen op hun eigen gezondheid en vrijheid in het leven.